Minima die geld nodig hebben, kunnen straks goedkoper lenen. Den Haag verlaagt het rentetarief van de sociale kredietbank van 11,5 naar 2,3 procent. Rotterdam en Den Bosch onderzoeken een renteverlaging. En meer steden volgen, zo lijkt het. ‘We vragen meer rente dan een commerciële bank’.
Landelijk is een discussie op gang gekomen over de kosten van leningen voor mensen die nergens anders terecht kunnen voor geld, merkt Joke de Kock, voorzitter van de koepel voor gemeentelijke kredietbanken: ,,We verlenen sociale kredieten maar we vragen nu hogere rente dan commerciële banken.”
Deskundige Roel in ’t Veld juicht de rentedaling toe als een ‘herstel van waanzinnige onrechtvaardigheid’. ,,Voor rijke mensen is lenen heel goedkoop, voor arme mensen hartstikke duur”, aldus de oud-staatssecretaris die het kabinet onlangs adviseerde over schuldhulp.
Sociale kredieten zijn bedoeld voor mensen die bij een commerciële bank geen lening meer kunnen afsluiten, bijvoorbeeld omdat ze al schulden en een BKR-registratie hebben. Zij kunnen bij de gemeentelijke kredietbank aankloppen als ze geld nodig hebben voor een wasmachine of meubels. Ook kunnen ze met het sociaal krediet andere schulden aflossen.
Schandalig
Gemeenten als Amsterdam, Rotterdam, en Groningen hanteren rentetarieven van 10 tot 12,5 procent. Volgens critici zijn dat veel te hoge rentes. ,,Dit is schandalig, de tarieven zijn kennelijk nooit bijgesteld”, zegt een woordvoerster van het Haagse armoedeplatform Delen achter de Duinen. ,,12 procent is een woekerrente, zonder twijfel”, zegt het Rotterdamse CU-raadslid Setkin Sies. Op verzoek van onder meer zijn partij bekijkt het Rotterdamse stadsbestuur nu een renteverlaging. Ook Den Bosch onderzoekt een verlaging, meldt een woordvoerder.
Zelf lenen overheden voor een prikkie: de gemeente Den Haag bijvoorbeeld, betaalt slechts 0,3 procent. De Haagse PvdA-wethouder Rabin Baldewsingh vindt de hoge rente daarom ongepast: ,,Bij een sociaal krediet hoort een sociale rente.” Hij wil niet langer geld overhouden aan deze sociale voorziening, heeft hij nu besloten. ,,Onze forse verlaging helpt mensen sneller van hun schulden af te komen.” Hij krijgt bijval van de budgetexperts van Nibud. ,,Dit is ontzettend fijn voor minima”, zegt een woordvoerster.
Legaal
De hoge rentetarieven zijn legaal: de gemeentelijk kredietbanken mogen van het rijk maximaal 14 procent aan rente en kosten rekenen. Het advies van de branchevereniging is om daar zeker 2 procent vanaf te halen. Sociale leningen zijn nu eenmaal duur, volgens voorzitter De Kock. ,,Het is veel administratief werk, met diverse contracten, aanmaningen en gesprekken. En er is het risico van wanbetaling.”
Bovendien, zegt ze: commerciële banken doen niks voor deze doelgroep vanwege de hoge kosten en risico’s. ,,Dit zijn leners met een hoog risico, ze komen de afspraken niet na. Niemand wil deze mensen helpen. Maar de gemeenten die dat wel doen, willen wel de kosten gedekt hebben.” De gemeentelijke kredietbanken hadden in 2015 samen nog tientallen miljoenen euro’s uitstaan. De looptijd van de sociale leningen loopt vaak op. Uit eerder onderzoek in Amsterdam zou blijken dat veel leningen nooit terugbetaald zijn.
Utrecht verstrekt vanaf vorig jaar geen sociale leningen meer. Als iemand zonder geld zit en toch dringend spullen nodig heeft, kan daarvoor bijzondere bijstand worden aangevraagd. En in uitzonderlijke gevallen is er de ‘leenbijstand’: ,,Daarover wordt geen rente in rekening gebracht”, aldus een woordvoerder.
