Volgens de Japanse traditie heeft ieder mens een ikigai, een reden van bestaan. Dat zou één van de geheimen zijn van de inwoners van het Japanse eiland Okinawa om gezond en gelukkig oud te worden. Flink oud. Wij zetten de vier belangrijkste gezondheidsgeheimen op een rij.
Op Ikinawa wonen namelijk meer gezonde en actieve honderdjarigen dan waar ook ter wereld. En er is één dorpje op het eiland dat echt bijzonder is: Ogimi. Het heeft drieduizend inwoners en het hoogste aantal honderdplussers. ‘Dorp van de eeuwelingen’ wordt het ook wel genoemd. Japan heeft sowieso de hoogste levensverwachting ter wereld. Mannen worden gemiddeld 85 jaar, de vrouwen 87,3 jaar.
‘Alleen wie bezig blijft, wil honderd worden’
De schrijvers van het boek Ikigai, Francesc Miralles en Héctor Garcia, reisden af naar Ogimi om van dichtbij te bekijken wat de gezondheidsgeheimen zijn van de bevolking van dit dorp. En eigenlijk is de uitkomst niet eens zo verrassend. De eeuwelingen noemen optimisme, de natuur opzoeken, dankbaar zijn, veel lachen, in het nu leven en je geen zorgen maken als belangrijke dingen in hun leven. Maar volgens de onderzoekers zit het geheim vooral in de combinatie van onderstaande leefregels.
1
Voeding – Hara hachi bu
‘Groente eten, daardoor leef je langer.’
‘Theedrinken met de buurt. Dat is het beste in het leven.’
Op het berghellingen van het eiland Okinawa groeit de citrusvrucht shikuwasa , waar ontzettend veel antioxidanten in zitten. De vrucht is enorm bitter en ze lengen het sap aan met water om er limonade van te maken, anders is het niet te drinken. Daarnaast zijn ze van de thee. Moringa (van de bladeren van de Indiase wonderboom) en Sanpincha (Groene thee met Jasmijn) of gewone groene thee, allemaal erg gezond. De maaltijden van de bewoners van Ogimi zijn rijk aan natuurlijke antioxidanten zoals tofu, zoete aardappel, wortels, taugé, soja en paprika’s. Vlees staat hooguit één of twee keer per week op het menu, vis is een goed alternatief. Ze eten minstens zeven soorten groente of fruit per dag en amper suiker in pure vorm. Als ze het al nemen is het rietsuiker, dat bescherming zou bieden tegen kanker. Ook belangrijk: ze serveren het eten in kleine schaaltjes en eten langzaam. Okinawanen nemen dagelijks ongeveer 1800-1900 calorieën. Maar het meest opvallend is het 80 procent geheim. Hara hachi bu heet het en het houdt in dat je de maag tot 80 procent vult. Het advies is jezelf niet vol te proppen en daarmee je lichaam uit te putten door een langdurige spijsvertering. Gewoon minder eten dus. Je moet nog een beetje honger hebben als je uitgegeten bent. Hoe langzamer je eet, hoe beter je dat voelt.
2
Vriendschap en verbondenheid – Moai
‘Hier kan iedereen goed met elkaar opschieten. We doen ons best geen problemen te scheppen. Samen zijn en het naar je zin hebben, dat is alles.’
‘Elke dag praten met de mensen van wie je houdt, dat is het geheim voor een lang leven.’
Een moai is een informele groep mensen met dezelfde interesses. Ze steunen en helpen elkaar, maar doen vooral samen leuke dingen en koesteren hun vriendschap. Feesten en vieringen zijn een wezenlijk onderdeel van het leven in Ogimi. De banden zijn sterk. Moais zijn ontstaan in moeilijke tijden en de leden betalen een soort contributie. Het geld wordt gebruikt voor activiteiten zoals beweging, spel, dans of karaoke en het is verder een vorm van sparen. Om de beurt krijgt iedereen een deel uitgekeerd. Daarbij wordt rekening gehouden met wie het geld op dat moment het meest nodig heeft. Het gevoel ergens bij te horen is enorm belangrijk. Samen krijg je meer voor elkaar en het geeft een grote onderlinge verbondenheid.
3
Bewegen – Tai Chi en Qi Gong
‘Niet zij die meer sporten leven langer, maar zij die meer bewegen.’
‘Mijn taiso-oefeningen sla ik nooit over, ik doe ze meteen als ik wakker word. Omhoog met die armen. Dat geeft me energie voor de rest van de dag.’
De inwoners van Ogimi lopen en bewegen veel, maar ze doen dat matig intensief. Ze werken in de moestuin en wieden het onkruid met de hand. Ze dansen en ze beoefenen Yoga, Tai Chi, Qi Gong en de ochtendgymnastiek Radio Taiso. De schrijvers van het boek hebben in het dorp nergens een oud mannetje of vrouwtje op een bankje zien zitten niksen. Iedereen is altijd druk bezig, maar in een rustig tempo, nooit gehaast.
4
Ga niet met pensioen – Ikigai
‘Ik ben 98 maar zie mezelf als jong. Ik heb nog een hoop te doen.’
‘Ik verbouw mijn eigen groente en die maak ik klaar, dat is mijn ikigai.’
Een groot deel van de Japanners gaat nooit met pensioen. Sterker nog, er is niet eens een echt Japans woord dat ‘met pensioen gaan’ betekent. Actief zijn en nog steeds dingen leren houden je brein scherp. Ze blijven actief tot op hoge leeftijd en het werk doen dat ze leuk vinden zolang ze gezond genoeg zijn. Het sleutelwoord is dat ze het leuk vinden. En dat heeft alles te maken met hun levensdoel oftewel Ikigai. Volgens de Japanners heeft ieder mens een reden om ’s ochtends op te staan, een passie. Dat is je ikigai. Het zit verborgen in je binnenste. Heb je het eenmaal gevonden, dan moet je het volgen en elke dag blijven voeden om zin aan je bestaan te geven. Als je leven betekenis heeft, kom je in een gelukkige flow. Kunst, scheppend bezig zijn, is bijvoorbeeld een ikigai. Kunstenaars, of dat nu schilders, acteurs, muzikanten of beeldhouwers zijn, werken vaak door tot op hoge leeftijd. Omdat ze iets doen dat meer voelt als een levensdoel dan als werk. Maar je ikigai kan van alles zijn. Heb jij het al gevonden?
Bron: Ikigai, uitgever: Boekerij
